مقاله تحقیقی/ نقش سواد رسانه ای در حل تعارض نقشی/ هویتی کودکان /
تعدادصفحات:16 صفحه
فرمت:pdf
ناشر :دانشگاه تهران
عنوان مقاله تحقیقی :نقش سواد رسانه ای در حل تعارض نقشی - هویتی
مورد مطالعه:مخاطبان کودک کارتون مرد عنکبوتی
چکیده
نقش سواد رسانه ای در حل تعارض
مقدمه و طرح مسئله
چارچوب مفهومی
چارچوب بندی و هویت
سواد رسانه ای کودکان:مدل سه وجهی فیث روگو
روش شناسی پژوهش
روش تحلیل چارچوب
یافته های پژوهش سواد رسانه ای
فهم داستان(داستان چه چیزی می گوید؟)
فهم زبان داستان(داستان چطور گفته می شود؟)
تشخیص راوی داستان(چه کسی داستان را می گوید؟)
بحث و نتیجه گیری
نقش سواد رسانه ای در حل تعارض نقشی- هویتی کودکان
مورد مطالعه: مخاطبان کودک کارتون مرد عنکبوتی
سیده زهرا اجاق، )نویسنده مسئول(، استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات
فرهنگی com.gmail@ 9191 zahraojagh
سپیده واعظ، کارشناس ارشد دین و رسانه، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات، پژوهشگاه علوم انسانی و
مطالعات فرهنگی com.gmail@vaez.sepideh
چکیده : هدف این پژوهش تشخیص جایگاه سواد رسانه ای در حل تعارض نقشی- هویتی کودکان 9 تا 7 ساله در مواجهه با
است. در این مقاله از مدل سه وجهی سواد رسانهای فیث روگو و رویکرد کیفی پدیدارشناسی استفاده » مرد عنکبوتی « ابرقهرمان
میشود. بدین ترتیب که با استفاده از تکنیک مصاحبه ی عمیق، تفاسیر و تحلیلهای کودکان از کنشهای مردعنکبوتی به دست
میآید. سپس از روش تحلیل چارچوب برای تحلیل این تفسیرها، بهمنظور شناخت وجوه سه گانه سواد رسانهای و فهم تعامل یا
تعارض نقشی هویتی کودکان استفاده میشود. نتایج نشان میدهند که اغلب کودکان با دیدن کارتون مرد عنکبوتی، تعارض
توانمند » فهم داستان « نقشی هویتی را تجربه میکنند. این نتایج روشن میکنند که کودکان در سطح اول سوادرسانه ای یعنی
مهارت نسبتاً خوبی دارند. از اینرو، با ارائه چهار نوع جایگزین منطقی میتوانند » فهم زبان رسانه « بوده و در سطح سوم یعنی
تعارض نقشی- هویتی شان را مدیریت کنند که عبارتند از: انجام حرکات مهیج اما ایمن، شبیهسازی جنگ با همسالان، استفاده از
پوشش مشابه و تغییر روایت.
واژگان کلیدی: سواد رسانه ای، هویت، چارچوببندی، ابرقهرمان، خردسال، مردعنکبوتی
نقش سواد رسانه ای در حل تعارض.. .
تلاش کودک برای تقلید از ابرقهرمان ها هم نحوه چارچوب بندی او از داستانی که مشاهده کرده را برملا
میکند و هم معرف هویت بالقوه اوست. یعنی آنچه که کودک در شخصیت کارتونی پسندیده و دوست دارد که
شبیه آن باشد. در مقابل، هویت اجتماعی بالفعل آن دسته از صفاتی هستند که در واقعیت بتوان برخورداری از
آن ها را ثابت کرد. عدم انطباق این دو هویت در کودکان موجب تعارض هویتی- نقشی می شود.
به نظر میرسد تماشای کارتونهای ابرقهرمانی این تعارض را شدت میبخشند. مهارت کودک در فهم
چارچوب رسانهای در فائق آمدن بر این تعارض مهم است. مدل سواد رسانه ای فِیث روگو در مطالعه و تحلیل
295 ( و مدیریت : نحوه مواجهه کودکان با دستکاری های رسانه و واقعیت های ساخته شده ی آن ها )پیترا، 1626
تعارض مذکور مفید است.
کودکان در بازتعریف داستان مردعنکبوتی از اینجا آغاز میکنند که مردعنکبوتی چگونه
مهارت های خاصی به دست آورده است. یک سوم آن ها به طور دقیق به نیش عنکبوت و اثر خاص آن در ایجاد
توانایی های فیزیکی شخصیت اصلی داستان اشاره می کنند و البته تأکید می کنند اثر نیش عنکبوت واقعی نیست
او « و فقط در کارتون شاهد چنین اتفاقی هستیم. مثلاً مهربد می گوید ] مرد عنکبوتی [ با نیش یک عنکبوت، مرد
.» عنکبوتی شده، اما این خیالاتی است. مرد عنکبوتی واقعیت ندارد
البته برخی از آن ها، لباس و ماسک مرد عنکبوتی را دلیل قدرت خاصش می دانند. براساس توضیحات
کودکان در بازگویی روایت تبدیل شدن شخصیت اصلی داستان به مرد عنکبوتی، در واقع ظاهر مردعنکبوتی را
یکتا ،» چون لباس مرد عنکبوتی دارد، مرد عنکبوتی است « دلیل اصلی نیروهای او می دانند. مثلاً دانیال می گوید
اگر کسی لباس مرد عنکبوتی داشته باشد، مرد عنکبوتی می شود و می تواند تار بتند و از « نیز می گوید
.» ساختمان های بلند بپرد
مرحله دوم( کودکان مورد مطالعه در این پژوهش، به اتفاقاتی که پس از رخ داد حادثه برای شخصیت
اصلی افتاده، می پردازند و کنش های جنگجویانه ابرقهرمان را در مقابله با یک یا چند شرور بزرگ viii برجسته
مرد عنکبوتی با « و » مرد عنکبوتی با دشمن هایش می جنگد « می کنند. مثلا دانیال و مهربد به ترتیب می گویند
.» هیولا می جنگد
مرحله سوم( در پایان با تعریف غلبه ی مرد عنکبوتی بر دشمنانش داستان را تمام می کنند. دلیل این
رویارویی برای بیش از دو سوم کودکان مصاحبه شونده مشخص نیست. البته با توجه به آن که کودکان مورد
مطالعه ما در مرحله رشد ادراکی ) 9 تا 7 ساله( هستند، انتظار نمیرود که منطق اعمال ابرقهرمان و شرور بزرگ
را به طور کامل درک کرده باشند. آنچه در کشمکش مرد عنکبوتی با افراد شرور، نظر کودکان را جلب می کند
بیشتر رفتارهای مهیج و تجهیزات مرد عنکبوتی است. برای مثال، هنگامی که کودکان مقابله مرد عنکبوتی و
با تارهایش از این ساختمان به آن ساختمان « شخصیت/های شرور را تعریف می کنند با انبوه عباراتی چون
مواجه می شویم. » لباس و ماسک مخصوص دارد « و » تار پرت می کند « ،» می پرد
کودکان قدرت زیاد مرد عنکبوتی را دوست دارند و تقریباً همه ی آن ها دلشان میخواهد شبیه مرد
عنکبوتی بوده و همانقدر قوی باشند ولی وقتی ازشان پرسیده میشود، اگر قدرت مرد عنکبوتی را داشتی چهکار
میکردی؟، پاسخ دقیقینمی دهند. اما برخی از پاسخها در مورد علت مبارزات مرد عنکبوتی از نظر فهم داستان
چون « قابل تامل است. مثلاً مهربد می گوید ...
سربلند وپیروز باشید
گروه هدف: